Recentelijk gaf Tommy Berden een interview aan SquashLife waarin hij uitgebreid stil stond bij zijn nieuwe squashleven en zijn ambities. En zijn motivatie om na een fulltime squashleven als topsquashers nu fulltime als organisator van uiteenlopende squashevenementen de squashsport in Nederland meer in de picture te krijgen. Bij deze het integrale interview.

Man met een missie
Met de Forexx Dutch Open Squash 2008 in aantocht is het moment aangebroken voor een uitgebreid interview met toernooidirecteur Tommy Berden, voormalig Nederlands kampioen en nummer 22 van de wereld, en tevens redactielid van SquashLife. Zeker nu er vorig jaar door de zoveelste blessure definitief een einde is gekomen aan zijn actieve (top)squashcarrière. Verloren voor de sport is de inmiddels 29-jarige Almeerder echter niet. Verre van zelfs. Want Berden is vol overgave bezig om de squashsport naar een hoger niveau te tillen. SquashLife ging in gesprek met het ‘squashdier' over zijn torenhoge ambities!

Nadat hij zijn toekomst als talentvolle middenvelder bij Ajax in rook zag opgaan werd de destijds 14-jarige Berden gegrepen door squash. En voor een individuele sporter pur sang was dat achteraf een goede stap. De basis werd gelegd bij de plaatselijke club Squash Almere waar hij met zijn vader, en niet veel later met trainer Jan Lodewijks, zijn eerste schreden zette. Binnen no-time werd hij Nederlands jeugdkampioen en als 16-jarige maakte hij de stap naar het Brabantse land. Om daar te gaan trainen met, en wonen bij, de toenmalige jeugdbondscoach Sjef van der Heijden, die zich vol overgave op de ontwikkeling van de jonge Berden stortte. En met succes! Het Nederlandse talent werd een ‘grote' jongen in het jeugdcircuit die in zijn laatste jaar als junior bijna alle internationale jeugdtitels op zijn naam schreef. Met de gouden medaille tijdens het Europese Kampioenschap onder de 19 jaar, waar hij in de finale de huidige nummer zeven van de wereld Nick Matthew versloeg, als absoluut hoogtepunt.

Eenmaal op de PSA Tour begon Europa's beste jeugdspeler echter letterlijk en figuurlijk weer op nul. Na een moeizaam begin zette zijn ontwikkeling bij de senioren echter onverminderd voort. In december 2001 bereikte hij, op 22-jarige leeftijd, zijn hoogste positie ooit op de wereldranglijst. Hij was de ‘coming man' in het internationale squash voor wie een plaats in de mondiale top-10 slechts een kwestie van tijd leek. In 2001 werd Berden tevens voor het eerst Nederlands kampioen, door de gedoodverfde favoriet Lucas Buit kansloos te laten in de finale. Bovendien schreef hij in hetzelfde jaar ook de zeer prestigieuze Australian Open op zijn naam door ondermeer Stewart Boswell (destijds de mondiale nummer 4) en Anthony Ricketts (de toenmalige nummer 8) te verslaan.

 

Alles ging dan ook crescendo, totdat het noodlot eind 2001 voor de eerste keer toesloeg. In een competitiewedstrijd tegen de Ier Liam Kenny scheurde Berden zijn enkelbanden en brak hij een bot in dezelfde enkel toen hij uitgleed over een plasje zweet nadat (!) hij de eerste game had binnengehaald. Verschillende blessures volgden en zorgden er voor dat hij nooit langere tijd achter elkaar meer fit werd. Met tot gevolg dat hij van 2002 tot en met 2005 gemiddeld slechts 5 PSA toernooien per jaar speelde. En al haalde hij na iedere blessure snel zijn niveau, en won hij in die jaren nog 3 maal de nationale titel, het was simpelweg onvoldoende voor een topklassering op de wereldranglijst. De definitieve doodsteek van Berden's carrière leek in november 2005 te komen. Thuis op de bank scheurde de destijds 26-jarige squasher spontaan een pees af in zijn rechterarm. Een ongekend zeldzame blessure die ook door de behandelende specialisten niet te verklaren was. Na een operatie in het AMC ziekenhuis en een bijna 6 maanden durende revalidatie maakte hij echter toch zijn rentree op de Nederlandse squashbanen. Op 30 januari 2007 sloeg het blessurespook echter voor de zoveelste keer toe in het squashleven van de meervoudig Nederlands kampioen. In een partij tegen de Australiër Raj Nanda voelde hij halverwege de eerste game wederom een hartverscheurende pijn in zijn rechterarm. Onderzoek wees uit dat dit keer 2 pezen volledig waren afgescheurd. Of te wel, einde oefening!

Allereerst de meest voor de handliggende vraag. Hoe gaat het met je arm?
"Dat gaat prima, ik heb er vrijwel geen last meer van. En buiten de baan al helemaal niet. Gelukkig heb ik geen blijvende schade opgelopen en kan ik nog steeds af en toe een balletje slaan. Ik loop alleen iedere keer een risico als ik serieus squash dat mijn pees weer kapot gaat. Dus heb ik mijzelf aan moeten leren om maximaal twee keer per week op de baan te staan. En dan uiteraard ook niet op het allerhoogste niveau."

Voor iemand die van jongs af aan dag en nacht aan het sporten was, en jarenlang 's ochtends om half zeven op de baan stond met zijn coach, moeten al die blessures toch frustrerend geweest zijn? "Natuurlijk deed dat zeker in het begin veel pijn, want ik wilde ontzettend graag de beste worden. Maar ik kan gelukkig ook heel goed een knop omzetten en benader dingen vaak rationeel. Je moet nu eenmaal omgaan met de dingen die op je pad komen. Kennelijk is mijn lichaam niet sterk genoeg om topsport te bedrijven."

Dat klinkt wel heel simpel. Je bent pas 29 en normaal gesproken moeten je beste jaren nog komen. Kriebelt het niet als je de toppers ziet spelen?
"Nee, helemaal niet zelfs. Toen ik voor het eerst geblesseerd raakte was dat natuurlijk wel het geval, maar een aantal zware blessures later kijk je er toch anders tegenaan. En als de dokter dan ook nog tegen je zegt dat je iedere keer dat je de baan opgaat een reële kans hebt om je pees opnieuw af te scheuren, dan wordt de beslissing natuurlijk een stuk makkelijker. Het boek ‘squashen op hoog niveau' is nu dus dicht."

 

Hoe kijk jij terug op je squashcarrière?
"Met een positief gevoel. Ondanks mijn blessures heb ik een mooie carrière gehad. Ik heb toch veel gewonnen, ik ben op veel plaatsen in de wereld geweest en ik heb veel interessante mensen ontmoet. Ook heb ik via het squash mijn vrouw ontmoet, dus ik mag niet eens klagen! Nee zonder gekheid, de opgedane ervaringen zijn een geweldige leerschool geweest voor de dingen die ik nu doe. En daar haal ik zeer veel voldoening uit."

Dat is een mooi bruggetje naar je huidige leven. We kennen je als redactielid van SquashLife en weten dat je toernooidirecteur bent van de Forexx Dutch Open. Maar wat doe je nog meer?
"Ha, dat is een goede vraag, die niet zo 1-2-3 te beantwoorden is. Ik hou mij namelijk bezig met een groot aantal verschillende dingen binnen de squashsport. Medio vorig jaar heb ik de krachten gebundeld met een tweetal partners en hebben we al onze activiteiten ondergebracht in één bedrijf, Next Events. Inmiddels dekt dat de lading van onze werkzaamheden niet meer, dus we zullen de naam binnenkort dan ook veranderen. Inmiddels werken we nu met drie FTE's en daarnaast schakelen we vaak topsquashers en talenten in bij onze werkzaamheden om een win-win situatie te creëren. We initiëren en organiseren activiteiten voor alle stakeholders binnen de squashsport met als doel squash naar een hoger niveau te brengen."

Dat klinkt als een taak voor Squash Bond Nederland?
"Er zijn inderdaad veel parallen te vinden in de plannen van de bond en de dingen die wij doen. Maar dat is ons inziens geen probleem, integendeel zelfs. Hopelijk kunnen we samen optrekken om de sport verder te ontwikkelen. Een structurele samenwerking op een aantal vlakken lijkt in onze ogen in ieder geval een logische stap."

Samen optrekken? Zijn jullie niet eerder een bedreiging voor Squash Bond Nederland?
"Nee joh, juist niet. We kunnen elkaar alleen maar versterken, want we hebben allebei hetzelfde doel voor ogen. Een groot voordeel is dat wij niet gevangen zitten in onze eigen historie. En als autonome organisatie kunnen we vanuit een onafhankelijke positie dingen in gang zetten binnen de squashsport die al te lang onderbelicht zijn geweest. Ik heb een uitgesproken mening over de dingen die een bond zou moeten doen, maar je kunt niet alleen maar kritiek leveren. Je zult ook zelf de handen uit de mouwen moeten steken om dingen voor elkaar te krijgen."

Noem eens een paar voorbeelden?
"Ik vind het niet gepast om hier de bond te bekritiseren. Die ambitie heb ik ook helemaal niet. Maar met een grote en sterke bond hadden wij waarschijnlijk geen bestaansrecht gehad. Feitelijk zegt dat al genoeg. Ik ben van mening dat squash een enorme potentie heeft om uit te groeien tot één van de grootste sporten in ons land. Om dat te bereiken moet er echter nog wel een heleboel gebeuren. En daar wil ik mij mee bezig houden. Het liefst samen met de bond."

 

Waar komt die drive vandaan?
"In eerste instantie uit liefde voor de sport, maar ook uit een stukje frustratie. Vanaf het moment dat ik junior af was, heb ik weinig tot geen ondersteuning meer gehad van de bond. Terwijl het voor die tijd juist prima geregeld was. Ik ben uiteindelijk, mede door financiële hulp van een bekende naam uit de squashwereld, wel doorgebroken, maar in de afgelopen tien jaar heb ik een heleboel andere talenten af zien haken. Gebrek aan (financiële) ondersteuning en een professionele structuur was daar vaak debet aan. En dat ging mij aan het hart. Vandaar dat ik mijzelf tijdens mijn carrière al heb voorgenomen om mijn opvolgers te helpen. Topsport is belangrijk voor de bond, maar vraagt tegelijkertijd veel tijd, energie en geld. En dat heeft er binnen SBN jarenlang aan ontbroken."

Dus dan pak je het zelf maar op?
"Klopt. Topsquash speelt een belangrijke rol binnen onze bedrijfsvoering. Wij zijn dan ook begonnen om een topsquashklimaat te scheppen waarin een professionele trainingsstructuur, topevenementen binnen de landsgrenzen, financiële support voor de nationale toppers en het genereren van (media) aandacht voor de sport een cruciale rol spelen. Het uiteindelijke doel is om squashhelden te creëren in ons land, want dat betekent a) dat er Nederlanders zijn die goed presteren en b) dat er veel exposure is voor de sport."

Makkelijker gezegd dan gedaan?
"Nou, de wereldtoppers hebben we al, evenals een groot aantal talenten. Nu de exposure nog."

En daar ligt nu net het probleem, want één van de negatieve aspecten van squash is de geringe media-aandacht. Zo zien we het bijvoorbeeld zelden tot nooit op televisie. Hoe kijk jij daar tegenaan?
"Squash is bij uitstek een ‘doesport' en veel minder een kijksport. Het zal dan ook niet snel een sport worden die live op TV te zien is. Maar squash komt in mijn ogen, zeker in vergelijking met andere sporten, nog wel veel te weinig groots in het nieuws. Ondanks de successen van Vanessa (Atkinson, red). Squash verdient meer media-aandacht, dus dat hebben we hoog op ons prioriteitenlijstje staan."

Hoe denk je dat te gaan bewerkstelligen?
"Het grote voordeel van topsport is dat het per definitie media-aandacht oplevert. De ene keer wat meer dan de andere keer, maar aandacht is er altijd. Vooral voor goede resultaten van Nederlandse topspelers en topsportevenementen in eigen land. En dat is precies waar wij ons op richten. Ook voorzien wij de media continu van het laatste squashnieuws, zodat zij weten wat de Nederlanders internationaal presteren. Ten opzichte van vorig jaar zien we daardoor al veel meer aandacht vanuit de media ontstaan voor squash en nu is het wachten op een echte doorbraak. Daarvoor hebben we in mijn ogen vier reële kansen. Bij de heren heeft Laurens Jan (Anjema, red) de potentie om op korte termijn door te breken tot de top-8 van de wereld, bij de dames hebben we meerdere ijzers in het vuur om in de nabije toekomst Nederlandse successen te boeken, volgend jaar hebben we een WK in eigen land en squash staat op de nominatie om toegelaten te worden tot de Olympische Spelen. Deze vier dingen kunnen in mijn ogen stuk voor stuk zorgen voor een ‘boom' op mediagebied. We moeten dus gewoon geduld hebben en hopen dat ook goede dingen tegelijk komen!"

 

Je hebt het steeds over topevenementen in eigen land. Waarom zijn die zo belangrijk?
"Vanwege meerdere redenen. Ten eerste kunnen de Nederlanders zich dan in eigen land meten met de buitenlandse concurrentie, terwijl ze punten verdienen voor de wereldranglijst. En ze krijgen de kans om het Nederlandse publiek te laten zien hoe goed ze zijn. Bovendien is het een verkapte vorm van sponsoring, want spelers hoeven daardoor minder naar het buitenland te reizen om hogerop te komen op de mondiale ranglijst. En dat scheelt hun dus weer geld. Verder is een topevenement zoals de Forexx Dutch Open een visitekaartje voor de sport richting de nationale media en een bindmiddel voor alle stakeholders binnen de sport."

Vorig jaar keerde de Forexx Dutch Open met groot succes terug op de kalender. Schijnbaar is er inderdaad behoefte aan, want de reacties waren louter positief. Wat kunnen we dit jaar verwachten?
"Ten opzichte van vorig jaar is het prijzengeld met ruim 30% gestegen, waardoor we wederom een groot aantal wereldtoppers mogen verwelkomen. Vooral bij de dames is het deelnemersveld ongekend sterk, maar ook bij de heren zijn we zeer te spreken over de deelnemers. Dat Nick Matthew, de mondiale nummer 7, meedoet aan de Forexx Dutch Open maakt het voor mij persoonlijk extra leuk. Hij was namelijk degene die ik versloeg in de EK finale bij de junioren. Hopelijk kunnen de Nederlanders ook deze editie tot op de laatste dag mee strijden om de hoofdprijs."

Wanneer is het evenement geslaagd?
"Als het Frans Otten Stadion dagelijks weer lekker vol zit en als de toeschouwers tevreden naar huis gaan. Om dat te realiseren proberen we naast topsquash ook topentertainment te bieden en kunnen de bezoekers ook zelf een balletje slaan tijdens de vele side events die we organiseren. Zo hebben we ondermeer verschillende gastoptredens van artiesten, kunnen de kinderen in het weekend terecht in de Kidz Arena en organiseren we op zaterdag wederom het grootste eendaagse recreantentoernooi van Nederland. Onze ambitie is om van de Forexx Dutch Open een jaarlijks terugkerend evenement te maken waar squashend Nederland bij aanwezig wil zijn. Onze slogan is niet voor niets ‘It's smashing, so be there!'"

 

En dan volgend jaar het WK voor dames?
"Ja, zeker. Zoals eerder gememoreerd vinden wij topevenementen zeer belangrijk voor de ontwikkeling van de squashsport in het algemeen en de topspelers in het bijzonder. Dus toen wij vanuit de internationale vrouwenbond WISPA de vraag kregen of wij in 2009 het officiële individuele WK voor dames wilden organiseren, hebben we dan ook niet lang nagedacht. Een wereldkampioenschap is natuurlijk het hoogst haalbare, ook richting de buitenwereld. De Forexx Women's World Open Squash 2009, zoals het evenement volledig heet, kan dan ook een belangrijke rol spelen bij ons doel om de media meer bij squash te betrekken. Helemaal omdat het evenement op een volledig glazen baan gespeeld zal worden, op een spectaculaire locatie, en plaats vindt in de week voorafgaande aan het besluit van het IOC of squash vanaf 2016 wel of geen Olympische Sport wordt. Bovendien hebben we met Natalie Grinham, Vanessa Atkinson en Annelize Naudé de beschikking over drie Nederlandse wereldtoppers die in eigen land ver kunnen komen. Persoonlijk haal ik echter net zo veel genoegdoening uit de kleinere PSA en WISPA toernooitjes die we het hele jaar door organiseren."

 

Verklaar je nader?
"Nou, deze toernooien zijn voornamelijk bedoeld voor de jonge Nederlandse topsquashers en -squashsters die nog niet tot de wereldtop behoren, zoals Sander Kock of Milou van der Heijden. En die hebben onze steun harder nodig dan bijvoorbeeld een Laurens Jan Anjema of een Natalie Grinham. Door ze de mogelijkheid te geven via toernooien in eigen land hogerop de ranking te komen, en zelfs een beetje geld te verdienen, maken wij de weg omhoog voor hun iets makkelijker. Daardoor neemt dus ook de kans toe dat ze besluiten om fulltime te gaan squashen. En dat is precies waarom ik na mijn blessure ben begonnen met de dingen die ik nu doe."

Iedereen weet dat topsport geld kost. Iets dat in de squashsport niet voor het oprapen ligt. Waar haal je dat vandaan?
"Het is duidelijk dat er veel geld nodig is om alle topsportplannen tot in de perfectie uit te kunnen voeren. Voor het ideale plaatje hebben we op jaarbasis ongeveer een half miljoen euro nodig. Voor squashbegrippen uiteraard een heleboel geld, maar met een paar honderdduizend squashers in ons land is het volgens mij niet onmogelijk om dit bedrag bij elkaar te krijgen. Dat bewijzen we nu tot op zekere hoogte al. Squash is in mijn ogen zeer interessant voor het bedrijfsleven. Een jonge, snelle, dynamische en gezonde sport die op elk niveau leuk is om te doen. Met verder een hoger opgeleide en financieel daadkrachtigere doelgroep, die relatief gezien ook nog eens goedkoop te bereiken is. Zeker in vergelijking met andere sporten. Volgens mij is daar wel markt voor."

Maar dan moet je ze wel kunnen bereiken?
"Daar ligt inderdaad de grootste uitdaging voor de squashsport. Voor de sport is het cruciaal dat het aantal bondsleden substantieel groeit. Meer leden betekent extra inkomsten voor SBN, maar ook een groter communicatiebereik binnen de sport. En dat levert indirect weer meer financiële middelen op. Ook word je als sport met veel leden interessanter voor de media, het NOC*NSF en het grotere bedrijfsleven. Dus is het werven van bondsleden super belangrijk."

 

Wat voor een rol kan Next Events daarin spelen?
"Voorlopig weinig, want dat is toch echt een bondsaangelegenheid. Wij zijn niet de bond en hebben ook niet de ambitie om dat te willen zijn. We vinden het echter wel van groot belang dat SBN veel leden heeft, dus we willen ze er graag bij helpen."

Doe eens een voorzetje?
"Lid zijn van SBN kost maar een tientje. Het bedrag is dan ook niet het probleem, maar een lidmaatschap moet wel waarde hebben. Nu krijg je er feitelijk niks voor terug buiten het mogen spelen van competitie en toernooien. Wij hebben de tools in handen om te kunnen communiceren met squashend Nederland en zouden graag zien dat elk bondslid SquashLife leest. Een integratie van het magazine binnen het bondslidmaatschap is wat ons betreft dan ook een realistische optie. Dan heb je in ieder geval richting de individuele squashers al een interessante propositie. Vervolgens moet je dan nog de centra over de streep krijgen, waarbij je niet uit het oog moet verliezen dat deze grotendeels commercieel zijn. De verenigingscultuur bestaat bijna niet meer."

De laatste jaren is het aantal bondsleden alleen maar afgenomen, omdat veel centra teleurgesteld zijn door SBN en zich daardoor afgewend hebben van de bond. Is die tendens nog te doorbreken?
"Natuurlijk. Het gros van de squashbaaneigenaren heeft een hart voor de sport, anders waren ze er niet bij betrokken geraakt. Als squash meer in de belangstelling komt betekent dat heel simpel dat er meer mensen gaan squashen. En dat doen ze niet bij de bond, maar bij de squashcentra. Dus zij profiteren ervan als we een sterke bond hebben met veel leden, mits de bijbehorende financiële middelen dan uiteraard goed besteed worden. Je kunt mij niet wijs maken dat je deze exploitanten niet over de streep kunt krijgen met een goed plan."

 

Ambities genoeg dus?
"Ja, absoluut. Maar die had ik ook al als squashspeler. Dat zit nu eenmaal in me. Als ik iets doe, dan wil ik het goed doen. Ik hou van deze sport en ik geloof erin dat er veel meer uit te halen valt. Daar wil ik mij dan ook voor inzetten. En hopelijk zijn er vele squashers die mij hierbij willen helpen. Want samen kunnen we squash verder helpen!"